Gruczolak potowy ekrynowy spiradenoma eccrinale, eccrine spiradenoma to łagodny guz wywodzący się z tkanki gruczołów potowych ekrynowych, który może przybierać różne warianty budowy histologicznej. Zazwyczaj występuje jako pojedynczy guz, a rzadziej w postaci licznych zmian. Jest to mały, gęsty, zaokrąglony guzek. Skóra nad guzem może mieć normalny kolor, a także cyjanotyczny, czerwonawy lub szarawy odcień. Palpacja guza jest bolesna. Gruczolak potowy ekrynowy może pojawić się na niemal każdej części ciała, najczęściej na przedniej powierzchni tułowia, głowie i kończynach. Rzadko ulega przemianie złośliwej.

Gruczolak potowy ekrynowy jest rzadkim, łagodnym nowotworem skóry, związanym histogenetycznie z przewodami śródskórnymi. Może rozwijać się w każdym wieku, przy czym 72% przypadków dotyczy osób do 40. roku życia, a 10,8% dzieci do 10. roku życia. Występuje niewielka przewaga mężczyzn. Nowotwór charakteryzuje się długim przebiegiem, a średni czas trwania choroby od pojawienia się pierwszych objawów do chirurgicznego usunięcia wynosi ponad 3 lata. Zdarzają się przypadki, gdzie guz istnieje przez dziesiątki lat, nawet do 57 lat. Zwykle występuje jako pojedynczy guz, ale czasem pojawiają się liczne zmiany w jednej okolicy ciała. Może wystąpić na dowolnej części ciała z wyjątkiem podeszew, dłoni, sutków, łożyska podpaznokciowego, warg sromowych, napletka, oraz stawów skokowych, biodrowych i nadgarstkowych. Najczęściej spotykany jest na tułowiu, rzadziej na głowie i prostownikach kończyn. Leczeniem zajmują się specjaliści dermatologii i onkologii.

Przyczyny powstawania gruczolaków potowych ekrynowych nie są dokładnie znane. Złośliwa przemiana jest bardzo rzadka i objawia się przyspieszonym wzrostem wcześniej stabilnego lub powoli rosnącego guza. Czynniki prowadzące do złośliwości nie są wyjaśnione, a eksperci podkreślają brak związku z narażeniem na substancje toksyczne, promieniowanie UV i jonizujące.

Patomorfologia: Gruczolak potowy ekrynowy to guz o wielkości od kilku milimetrów do kilku centymetrów, zlokalizowany śródskórnie lub podskórnie. W badaniu mikroskopowym tkanka ma jednorodny białawy lub różowawy wygląd, często z brązowymi lub czerwonawymi wtrąceniami. W niektórych przypadkach widoczne są małe cysty z gładkimi ścianami i galaretowatą lub krwistą zawartością. Strukturalnie guz to skupisko guzków, które są nieco większe niż odcinki wydzielnicze gruczołów ekrynowych. Tkanka łączna między guzkami tworzy torebkę guza.

Gruczolak potowy ekrynowy zawiera dwa typy komórek: małe, ciemne komórki o skąpej cytoplazmie i owalnych lub okrągłych jądrach oraz większe, wielokątne lub owalne komórki z jasnymi jądrami i słabo bazofilną cytoplazmą. Stosunek tych komórek może się znacznie różnić w różnych częściach guza. Czasem obecny jest trzeci typ komórek, które mają cechy pośrednie między pozostałymi typami.

Klasyfikacja: Wyróżnia się sześć rodzajów gruczolaków potowych ekrynowych w zależności od cech strukturalnych:

• Solidny – najczęstszy typ, różniący się stopniem zróżnicowania.

• Gruczołowy – w strukturze widoczne są małe nagromadzenia komórek, z ubogim zrębem.

• Rurkowy – około 12% przypadków, reprezentowany przez struktury rurkowe z dwuwarstwową wyściółką.

• Angiomatous – charakteryzuje się dużą liczbą naczyń.

• Cylindryczny – rzadki typ (3%), z widocznymi strukturami rurowymi, pęcherzykowymi i stałymi oraz licznymi szklistymi wtrąceniami.

• Mieszany – posiada cechy kilku wymienionych typów.

Gruczolak potowy ekrynowy objawy

Gruczolak potowy ekrynowy występuje zwykle jako pojedynczy guz, chociaż czasami może pojawić się kilka nowotworów zlokalizowanych blisko siebie. Najczęściej pojawia się na tułowiu, a szczególnie na grzbiecie. Rzadziej występuje na twarzy oraz na kończynach górnych i dolnych.

Nowotwór ma postać gęstego lub elastycznego guzka śródskórnego lub podskórnego, który lekko unosi się nad powierzchnią skóry. Wielkość guzka jest zróżnicowana; niektóre źródła podają, że jego średnica waha się od kilku milimetrów do 2 centymetrów, inne wskazują, że średnia wielkość wynosi 3-5 centymetrów.

Skóra nad guzem może mieć normalny kolor lub być zasiniona, a niekiedy przybierać czerwonawe zabarwienie. Guzy mogą mieć kształt kopuły z szeroką lub wąską podstawą. Skóra nad guzem na szerokiej podstawie jest zwykle różowa, natomiast nad guzem na wąskiej podstawie może mieć niebieskawy lub szarawy odcień.

Charakterystycznym objawem gruczolaków potowych ekrynowych jest łagodny do umiarkowanego ból, który nasila się po ochłodzeniu lub dotknięciu. Pacjenci mogą również odczuwać napadowy, krótkotrwały ból, który pojawia się bez wyraźnej przyczyny.

Owrzodzenie i zwiększone krwawienie z gruczolaka potowego ekrynowego często występuje po urazie i dotyczy około 5% pacjentów. Przebieg choroby jest zazwyczaj długotrwały. Złośliwa transformacja tego nowotworu występuje bardzo rzadko.

Gruczolak potowy ekrynowy rozpoznanie

Rozpoznanie opiera się na ocenie objawów, wywiadzie, wynikach badań oraz cytologicznym badaniu wymazu lub biopsji skóry. Typowym objawem gruczolaka potowego ekrynowego jest obecność dwóch typów komórek (małych ciemnych i większych jasnych) oraz charakterystyczna struktura guza z niedojrzałymi naczyniami sinusoidalnymi.

Diagnostykę różnicową przeprowadza się z innymi nowotworami skóry, a histologicznie z:

• Trichoepithelioma,

• Nowotworem cylindrycznym,

• Porami ekrynowymi,

• Tłuszczakiem,

• Torbielą dermoidalną,

• Torbielą naskórkową,

• Guzem kłębuszka,

• Mięśniakiem gładkim,

• Syringoma.

Gruczolak potowy ekrynowy leczenie

Leczenie jest zazwyczaj chirurgiczne, polegające na wycięciu guza w granicach zdrowej tkanki. W niektórych przypadkach można zastosować metody elektrochirurgiczne lub waporyzację laserową.

Gruczolak potowy ekrynowy rokowanie, zapobieganie, powikłania, śmiertelność, występowanie przypadki choroby w Polsce, jaki lekarz leczy, jaki szpital, jaki odział szpitalny

Powikłania nieleczenia gruczolaka potowego ekrynowego

Brak leczenia gruczolaka potowego ekrynowego może prowadzić do nasilenia objawów, takich jak zwiększający się ból i rozmiar guzków. Może wystąpić zakażenie guzków, co zwiększa ryzyko powikłań. W rzadkich przypadkach guzek może ulec przekształceniu w nowotwór złośliwy, co wiąże się z poważniejszymi konsekwencjami zdrowotnymi. Ponadto, nieleczony guzek może wpływać na estetykę skóry i powodować dyskomfort psychiczny u pacjenta.

Śmiertelność związana z gruczolakiem potowym ekrynowym

Gruczolak potowy ekrynowy jest zazwyczaj łagodnym nowotworem skóry o niskim ryzyku śmiertelności. Jednak w rzadkich przypadkach może dojść do przemiany nowotworowej, prowadząc do powstania rakowatego guza, który może metastazować. Śmiertelność związana z gruczolakiem potowym ekrynowym jest niezwykle rzadka i zwykle wynika z powikłań związanych z zaawansowanym stadium nowotworu. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie znacznie zmniejszają ryzyko poważnych konsekwencji.

Zapobieganie gruczolakowi potowemu ekrynowemu

Zapobieganie gruczolakowi potowemu ekrynowemu nie jest w pełni możliwe ze względu na nieznane dokładne przyczyny jego powstawania. Niemniej jednak, regularne badania skóry oraz monitorowanie zmian skórnych mogą pomóc we wczesnym wykrywaniu guzków. Unikanie ekspozycji na czynniki drażniące skórę oraz dbanie o ogólną kondycję skóry poprzez nawilżanie i ochronę przed słońcem mogą przyczynić się do zmniejszenia ryzyka rozwoju zmian skórnych. Osoby z historią rodzinną łagodnych guzów skóry powinny szczególnie dbać o regularne kontrole dermatologiczne.

Rokowanie w leczeniu gruczolaka potowego ekrynowego

Rokowanie w leczeniu gruczolaka potowego ekrynowego jest zazwyczaj bardzo dobre, ponieważ jest to łagodny nowotwór skóry. Standardowym leczeniem jest chirurgiczne usunięcie guza, co zazwyczaj prowadzi do pełnego wyleczenia bez nawrotów. W przypadkach trudniejszych do usunięcia, mogą być stosowane inne metody, takie jak laseroterapia czy krioterapia. Regularne kontrole dermatologiczne po leczeniu pomagają monitorować ewentualne nawroty lub pojawienie się nowych guzków. W przypadku przemiany nowotworowej rokowanie zależy od stopnia zaawansowania choroby, jednak pozostaje ono korzystne przy odpowiednim leczeniu.

Gruczolak potowy ekrynowy w Polsce

Gruczolak potowy ekrynowy jest rzadkim schorzeniem również w Polsce. Najczęściej diagnozowany jest u dorosłych w średnim wieku, choć może wystąpić w każdym wieku. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety są podatni na rozwój tego guza, choć nie ma wyraźnej przewagi płciowej. Statystyki dotyczące występowania gruczolaka potowego ekrynowego w Polsce są ograniczone ze względu na jego rzadkość, jednak przypadki są sporadycznie raportowane w literaturze medycznej. Świadomość i wiedza na temat tego schorzenia wśród lekarzy i pacjentów w Polsce rośnie, co sprzyja lepszej diagnozie i leczeniu.

Do jakiego lekarza się udać na wizytę i jaki oddział szpitalu leczy gruczolak potowy ekrynowy

Na wizytę w przypadku gruczolaka potowego ekrynowego należy udać się do dermatologa, specjalisty chorób skóry. Diagnoza i leczenie tego typu guzów wymaga wiedzy dermatologicznej, a często także współpracy z chirurgiem, który przeprowadzi zabieg usunięcia guza. W większych szpitalach, oddziały dermatologiczne lub chirurgiczne są wyposażone w odpowiednie zaplecze do diagnostyki i leczenia gruczolaka potowego ekrynowego. W razie potrzeby, pacjent może być skierowany do onkologa, szczególnie jeśli istnieje podejrzenie przemiany nowotworowej guza.