Atrezja pochwy vaginal atresia to izolowane wrodzone lub nabyte zarośnięcie ścian pochwy. Klinicznie atrezja pochwy może objawiać się powstawaniem krwiaków, zrostami śluzówki oraz trudnościami w podejmowaniu aktywności seksualnej. Atrezja, czyli zarośnięcie (łac. atresia, z gr. ατρετος = bez otworu), oznacza zazwyczaj wrodzony brak otworu.

W przypadku atrezji pochwy dochodzi do jej zarośnięcia tkanką włóknistą, podczas gdy zewnętrzne narządy płciowe, macica (szyjka i trzon), jajowody i jajniki rozwijają się i funkcjonują prawidłowo. Atrezja pochwy zakłóca przepływ krwi menstruacyjnej i utrudnia aktywność seksualną. W zależności od lokalizacji zarośnięcia pochwy wyróżnia się całkowite i częściowe postacie zarośnięcia w jej dolnym, środkowym i górnym odcinku. Jeśli w przegrodzie pochwy znajduje się otwór, mówi się o przetokowej formie atrezji. Częstość występowania atrezji pochwy wynosi 2-4 przypadki na 10 000 kobiet.

Atrezja pochwy przyczyny 

Etiologia atrezji pochwy jest wieloczynnikowa i może być wrodzona lub nabyta:

• Wrodzona atrezja pochwy wynika z nieprawidłowego rozwoju przewodów Müllera, które nie zlewają się z zatoką moczowo-płciową, często na skutek działania szkodliwych czynników, takich jak choroby przenoszone drogą płciową u matki (mykoplazmoza, rzęsistkowica, opryszczka narządów płciowych, ureaplazmoza, zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego).

• Wtórne (nabyte) zarośnięcia mogą rozwijać się po urazach chirurgicznych i porodowych pochwy, przewlekłych stanach zapalnych, przemywaniu pochwy stężonymi środkami dezynfekcyjnymi oraz skomplikowanych zabiegach medycznych. Często nabyta atrezja występuje po infekcjach wieku dziecięcego, takich jak świnka, szkarlatyna, błonica, które prowadzą do zlepionego zapalenia pochwy.

Atrezja pochwy objawy

W przypadku wrodzonego zarośnięcia pochwy, po rozpoczęciu pierwszej miesiączki, dziewczynka doświadcza silnych, cyklicznych bólów podbrzusza, bez widocznego krwawienia menstruacyjnego. Krew może gromadzić się i rozciągać ściany pochwy (hematocolpos), macicy (hematometra) i jajowodów (hematosalpinx). Objawy te charakteryzują się bólem i skurczami, które mogą prowadzić do omdlenia. U niemowląt atrezję pochwy można rozpoznać, gdy na skutek działania estrogenów matczynych rozwija się mucocolpos – nadmierne wypełnienie pochwy wydzieliną śluzową. Znaczące rozciągnięcie pochwy może prowadzić do wodonercza górnych dróg moczowych.

Wrodzona atrezja pochwy może łączyć się z innymi wadami, takimi jak atrezja odbytu i agenezja układu moczowego. U kobiet aktywnych seksualnie, w zależności od stopnia zarośnięcia pochwy, kontakt seksualny może być utrudniony lub niemożliwy z powodu bólu. Zarośnięcie pochwy uniemożliwia zajście w ciążę i naturalny poród.

Przetokowa atrezja pochwy może prowadzić do rozwoju wstępującej infekcji, co objawia się ropną wydzieliną. W przypadku braku drenażu dochodzi do gwałtownego pogorszenia stanu zdrowia, rozwoju ropnia i zapalenia otrzewnej. Rzadko może dojść do pęknięcia macicy i wycieku jej zawartości do jamy brzusznej, co grozi poważnymi komplikacjami podczas operacji.

Atrezja pochwy rozpoznanie

Diagnostyka atrezji pochwy obejmuje badanie ginekologiczne, USG (lub MRI) miednicy oraz sondowanie pochwy w celu określenia stopnia zarośnięcia. Badanie odbytniczo-brzuszne może ujawnić powiększoną, bolesną macicę i jajowody. Mikroskopowe badanie wymazu pozwala na dobranie odpowiedniej terapii antybakteryjnej. Ultrasonografia i MRI służą do oceny rozległości krwiaków i ich lokalizacji. W niektórych przypadkach stosuje się laparoskopię diagnostyczną oraz waginografię.

Atrezja pochwy leczenie 

Leczenie atrezji pochwy polega na chirurgicznym usunięciu zrostu i przywróceniu drożności pochwy. Podczas operacji usuwa się przegrodę pochwy, opróżnia nagromadzone krwiaki, a brzegi rany zaszywa, zapewniając właściwy kształt i funkcję pochwy. Po operacji stosuje się terapię antybakteryjną, a pacjentki zachęca się do regularnych kontroli ginekologicznych i aktywności seksualnej. W razie potrzeby przeprowadza się okresowe rozszerzanie pochwy, aby zapobiec nawrotom zarośnięcia.

Atrezja pochwy rokowanie, zapobieganie, powikłania, śmiertelność, występowanie przypadki choroby w Polsce, jaki lekarz leczy, jaki szpital, jaki odział szpitalny 

Atrezja pochwy powikłania nieleczenia

Nieleczona atrezja pochwy może prowadzić do poważnych powikłań. Nagromadzenie krwi menstruacyjnej powyżej miejsca niedrożności może powodować tworzenie się torbieli i sprzyjać infekcjom. Może to prowadzić do endometriozy, gdzie tkanka błony śluzowej macicy rośnie poza jej normalnym miejscem, powodując ból i problemy z płodnością. Długotrwałe zaniedbanie leczenia może skutkować uszkodzeniem narządów rozrodczych i utrudnić przyszłe możliwości posiadania potomstwa.

Atrezja pochwy śmiertelność

Atrezja pochwy sama w sobie rzadko jest bezpośrednią przyczyną śmiertelności. Jednak powikłania wynikające z nieleczenia, takie jak ciężkie infekcje miednicy, mogą stanowić zagrożenie dla życia. Infekcje te mogą prowadzić do sepsy, która jest stanem zagrażającym życiu i wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Dlatego ważne jest wczesne rozpoznanie i leczenie, aby zapobiec potencjalnie niebezpiecznym dla życia powikłaniom.

Atrezja pochwy zapobieganie

Atrezja pochwy jest wadą wrodzoną, której nie można w pełni zapobiec, ponieważ jej przyczyny leżą w zaburzeniach rozwojowych w okresie płodowym. Jednak zdrowy styl życia matki w czasie ciąży może zmniejszyć ryzyko wystąpienia wad rozwojowych. Obejmuje to unikanie szkodliwych substancji, takich jak alkohol i nikotyna, stosowanie zbilansowanej diety oraz regularne wizyty kontrolne u lekarza prowadzącego ciążę.

Atrezja pochwy rokowanie w leczeniu

Rokowanie w leczeniu atrezji pochwy jest na ogół dobre, szczególnie gdy diagnoza zostanie postawiona wcześnie, a pacjentka zostanie poddana odpowiedniemu leczeniu chirurgicznemu. Celem operacji jest przywrócenie prawidłowej anatomii pochwy, co pozwala na normalne funkcjonowanie układu rozrodczego i możliwość przyszłego macierzyństwa. Po udanym leczeniu wiele pacjentek prowadzi normalne życie, ale konieczne są regularne kontrole lekarskie.

Atrezja pochwy w Polsce przypadki, występowanie

Atrezja pochwy jest rzadką wadą wrodzoną, występującą również w Polsce. Dotyczy wyłącznie dziewcząt i najczęściej diagnozowana jest w okresie dojrzewania, gdy nie pojawia się pierwsza miesiączka. Ze względu na niską częstość występowania, dokładne statystyki są ograniczone, ale szacuje się, że dotyka ona niewielkiego odsetka populacji żeńskiej.

Atrezja pochwy do jakiego lekarza się udać, jaki oddział szpitala leczy tę chorobę

W przypadku podejrzenia atrezji pochwy należy skonsultować się z ginekologiem dziecięcym lub ginekologiem-położnikiem specjalizującym się w wadach rozwojowych układu rozrodczego. Leczeniem zajmują się oddziały ginekologii dziecięcej lub chirurgii dziecięcej w specjalistycznych szpitalach. W większych miastach dostępne są ośrodki z doświadczeniem w leczeniu tego typu schorzeń, gdzie pacjentka otrzyma kompleksową opiekę medyczną.