Atrezja macicy jest chorobą szyjki lub trzonu macicy, polegającą na ich zarośnięciu i niedrożności. Przejawia się fałszywym brakiem miesiączki, bólem w okresach spodziewanej menstruacji oraz tworzeniem się krwiaków i hematosalpinx (w cięższych przypadkach może prowadzić do powstania ropni – pyometry i pyosalpinx).

Ze względu na przyczyny, atrezja macicy dzieli się na nabytą i wrodzoną, wynikającą z nieprawidłowego rozwoju wewnętrznego narządów płciowych. W zależności od lokalizacji niedrożności, w ginekologii wyróżnia się atrezję szyjki macicy oraz atrezję macicy. Atrezja kanału szyjki macicy może wystąpić na poziomie gardła zewnętrznego, wewnętrznego lub na całej długości kanału. Chorobie tej często towarzyszą wady rozwojowe układu moczowego.

Przyczyny atrezji macicy

Wrodzona atrezja macicy powstaje zwykle pod wpływem czynników teratogennych działających na rozwijający się zarodek lub płód. Macica i górna część pochwy rozwijają się przez połączenie przewodów Müllera, a nieprawidłowe ich połączenie lub udrożnienie może prowadzić do różnych form atrezji. Przyczynami mogą być infekcje matki (opryszczka, chlamydia, toksoplazmoza, kiła), promieniowanie jonizujące, niektóre leki oraz nieprawidłowa dieta wpływająca na procesy podziału komórek i metabolizmu.

Nabyte atrezje są najczęściej skutkiem szorstkiego łyżeczkowania macicy, kauteryzacji szyjki macicy, zapalenia szyjki lub błony śluzowej macicy, aborcji, czy nowotworu szyjki macicy. Zmiany zapalne mogą powodować zrosty i blizny prowadzące do atrezji lub tworzenia się zrostów wewnątrzmacicznych (zespół Ashermana). U starszych kobiet rzadko występuje samoistna atrezja szyjki macicy.

Atrezja macicy objawy

Wrodzona atrezja ujawnia się zazwyczaj w okresie dojrzewania. Głównym objawem jest fałszywy brak miesiączki – brak zewnętrznego krwawienia mimo cyklicznych zmian w organizmie. Zatrzymana krew powyżej miejsca niedrożności prowadzi do rozwoju hematometru – gromadzenia się krwi w macicy, co wywołuje ostry, cykliczny ból. Ból bywa tak silny, że powoduje nudności, problemy z jelitami, pęcherzem oraz utratę przytomności. Krew może przedostawać się do jajowodów, prowadząc do hematosalpinx, a wtórna infekcja może powodować ropne zapalenie macicy i jajowodów (pyometra, pyosalpinx). Atrezja macicy jest jedną z przyczyn niepłodności anatomicznej.

Atrezja macicy rozpoznanie

Diagnostyka atrezji macicy wymaga konsultacji ginekologicznej, oceny rozwoju płciowego i fizycznego oraz badania narządów płciowych. Podczas badania ginekologicznego można stwierdzić spłaszczenie sklepienia pochwy, wygładzenie szyjki macicy i bolesną, kulistą macicę. Hematosalpinx objawia się jako bolesne, nieruchome formacje po bokach macicy. Rozpoznanie potwierdza sondowanie kanału szyjki oraz badania obrazowe, takie jak USG narządów miednicy i histerosalpingoskopia. W trudnych przypadkach stosuje się badanie MRI oraz endourologiczne (uretrocystoskopia).

Atrezja macicy leczenie

Leczenie atrezji macicy polega na usunięciu przeszkody anatomicznej i opróżnieniu macicy z nagromadzonej krwi. Atrezję szyjki leczy się poprzez bougienage lub rekanalizację laserową. Częste nawroty mogą wymagać wszczepienia implantu zapobiegającego zrostom. W przypadku zrostów wewnątrzmacicznych wykonuje się ich wycięcie pod kontrolą histeroskopu i laserową rekonstrukcję jamy macicy. W przypadkach pęknięcia hematometru lub hematosalpinx, konieczna jest rewizja i drenaż jamy brzusznej, a czasem amputacja macicy lub całkowita histerektomia.

Atrezja macicy rokowanie, zapobieganie, powikłania, śmiertelność, występowanie przypadki choroby w Polsce, jaki lekarz leczy, jaki szpital, jaki odział szpitalny 

Atrezja macicy powikłania nieleczenia

Nieleczenie atrezji macicy może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Gromadzenie się krwi menstruacyjnej w jamie brzusznej może powodować endometriozę lub torbiele jajników. Pacjentki mogą doświadczać przewlekłych bólów miednicy i zaburzeń funkcji układu moczowego. Długotrwałe problemy z niepłodnością mogą wpływać na stan psychiczny, prowadząc do depresji lub lęków. W skrajnych przypadkach nieleczone schorzenie może zagrażać życiu z powodu ryzyka infekcji czy sepsy.

Atrezja macicy śmiertelność

Atrezja macicy sama w sobie rzadko jest bezpośrednią przyczyną śmierci. Jednak powikłania wynikające z nieleczenia, takie jak ciężkie infekcje czy sepsa, mogą stanowić zagrożenie dla życia. Wczesna diagnoza i interwencja medyczna znacząco zmniejszają ryzyko poważnych komplikacji. Dlatego ważne jest, aby pacjentki z objawami atrezji macicy jak najszybciej zgłosiły się do specjalisty.

Atrezja macicy zapobieganie

Zapobieganie atrezji macicy jest trudne, ponieważ jest to wada wrodzona powstająca w okresie prenatalnym. Niemniej jednak zdrowy styl życia matki podczas ciąży, unikanie szkodliwych substancji oraz regularne badania prenatalne mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia wad rozwojowych u płodu. Edukacja przyszłych rodziców na temat znaczenia opieki prenatalnej jest kluczowa.

Atrezja macicy rokowanie w leczeniu

Rokowanie zależy od stopnia zaawansowania wady. Dzięki postępom w chirurgii rekonstrukcyjnej możliwe jest przywrócenie funkcji narządów rozrodczych. W niektórych przypadkach pacjentki mogą zajść w ciążę przy pomocy technik wspomaganego rozrodu, takich jak in vitro. Wczesna diagnoza i indywidualnie dobrane leczenie zwiększają szanse na poprawę jakości życia i spełnienie planów macierzyńskich.

Atrezja macicy w Polsce występowanie 

W Polsce atrezja macicy jest schorzeniem rzadkim i dotyczy wyłącznie kobiet. Najczęściej diagnozowana jest u nastolatek, gdy nie pojawia się pierwsza miesiączka. Ze względu na rzadkość występowania, dokładne statystyki są ograniczone. Przypadki te są leczone w specjalistycznych ośrodkach ginekologicznych, a świadomość na temat schorzenia stopniowo rośnie.

Konsultacja lekarska leczenie atrezji macicy

Osoby podejrzewające u siebie atrezję macicy powinny skonsultować się z lekarzem ginekologiem, specjalizującym się w wadach rozwojowych narządów płciowych. Leczenie prowadzone jest na oddziałach ginekologii w szpitalach specjalistycznych. W razie potrzeby pacjentka może zostać skierowana do chirurga ginekologicznego lub specjalisty medycyny rozrodu. Ważne jest podjęcie leczenia w doświadczonym ośrodku, aby zapewnić najlepsze rezultaty terapeutyczne.